Twee uitspraken over abortus

Onlangs oordeelde rechtbank Haarlem dat gemeenten beperkende maatregelen mogen treffen tegen bij abortusklinieken demonstrerende tegenstanders van abortus, zo berichtte het Parool op 23 juli 2020. De uitspraak van 21 juli op die datum gepubliceerd. De gemeente Heemstede had een Duitse anti-abortusorganisatie een vergunning tot demonstratie bij de Bloemenhovekliniek verleend met een aantal beperkende voorschriften. Demonstranten moesten aan de achterzijde minimaal 25 meter afstand houden tot de kliniek en aan de voorzijde de demonstratie beperken tot de overzijde van de straat. De organisatie achtte zich belemmerd in zijn in de Grondwet geborgde demonstratierecht.
De voorzieningenrechter vond dat de gemeente bevoegd was om deze beperkingen voor te schrijven en dat daarbij de grondrechter van de betogers niet geschonden werden. De rechter vond dat het aanspreken van individuele personen, i.c. bezoeksters van de abortuskliniek, niet onder het betogingsrecht valt. Volgens de geschiedenis van de Grondwet en de Wet Openbare Manifestaties gaat het bij een betoging om het “uitdragen van de gemeenschappelijk beleefde gedachten en wensen op politiek of maatschappelijk gebied”. Het aanspreken als onderdeel van een demonstratie hindert de bezoekers bovendien onevenredig in hun vrijheid.

Begin april hadden Women on Waves, het Proefprocessenfonds Bureau Clara Wichmann en een individuele belanghebbende in kort geding gevorderd dat de staat (het Ministerie van VWS) voor de duur van de COVID-19 pandemie artsen en apothekers zou toestaan de abortus pil te verstrekken, eventueel per post. De voorzieningenrechter wees de vorderingen af. De omstandigheden en situaties die Women on Waves c.s. schetsten rechtvaardigden niet de conclusie dat de Staat door vast te houden aan het wettelijk kader van de Wet Afbreking Zwangerschap de toegang tot de hulpverlening bemoeilijkte. ECLI:NL:RBDHA:2020:3551.