Position paper RWI ten behoeve van het rondetafelgesprek in de Tweede Kamer over de rechtspositie van deeltijd huishoudelijk personeel op 25 mei 2011

Inleiding

Begin 2006 heeft de RWI op verzoek van de Tweede Kamer het advies ‘Huis houden op de markt’ uitgebracht. Dit advies is gericht op het ontwikkelen van een formele markt voor persoonlijke dienstverlening. Eind 2006 volgde een vervolgadvies met ondersteunende onderzoeksrapporten. Onder persoonlijke dienstverlening verstaat de RWI huishoudelijke activiteiten zoals schoonmaakwerkzaamheden, eenvoudige klusjes en eenvoudig tuinonderhoud.
De RWI heeft geconstateerd dat de behoefte om binnen particuliere huishoudens deze werkzaamheden uit te besteden, groot is en sterk groeit. De vraag, maar ook het aanbod, richt zich op dit moment vrijwel volledig op de informele markt.

Huidige situatie

De bestaande regeling ‘dienstverlening aan huis’ ontslaat de particuliere werkgever van de verplichting om loonbelasting en sociale premies in te houden en af te dragen aan de belastingdienst. Hoewel de dienstverleners het loon wel bij de fiscus moeten aangeven, gebeurt dat in de praktijk eigenlijk nooit. Behalve dat er dus feitelijk ‘zwart’ wordt gewerkt, worden door de betreffende werknemers ook geen sociale zekerheids- en pensioenrechten opgebouwd. Mede daardoor ligt de prijs op de informele markt veel lager dan de prijs die geldt op de formele markt. Dit verschil in prijs maakt het voor het bedrijfsleven vrijwel onmogelijk zich op de markt voor persoonlijke dienstverlening te begeven en daardoor is het voor huishoudelijke hulpen vrijwel onmogelijk om op basis van een goede rechtspositie het werk te verrichten.

Noodzaak voor verandering

Het stimuleren van een toegankelijke en transparante markt voor persoonlijke dienstverlening, waarop werknemers verzekerd zijn van een goede rechtspositie, zorgt voor nieuwe reguliere werkgelegenheid aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Deze werkgelegenheid is een voorwaarde om de arbeidsparticipatie te laten toenemen:

• het biedt arbeidsperspectief voor werkzoekenden met lage opleiding
• de beschikbaarheid van betaalbaar huishoudelijk personeel biedt met name middelbaar en hoger opgeleiden de mogelijkheid om meer uren te werken.
  Het ontbreken van een toegankelijke ‘bedrijvenmarkt’ voor persoonlijke dienstverlening belemmert ook huishoudelijke hulpen om van de informele markt door te stromen naar de reguliere arbeidsmarkt.

Ook is een goed functionerende markt voor persoonlijke dienstverlening van belang voor zorgvragers die in het kader van de WMO een beroep doen op huishoudelijk hulp en daarvoor een PGB inzetten.

Inhoud RWI adviezen

De RWI-voorstellen beogen, rekening houdend met de bestaande situatie, de vraagkant te beïnvloeden. Voor particulieren moet het voortaan mogelijk worden om een huishoudelijke hulp in te schakelen die als volwaardige werknemer in dienst is van een bedrijf. Daarmee wordt voor zowel de vraag- als de aanbodkant de ‘witte bedrijvenmarkt’ in concurrentie gebracht met de zwarte/grijze markt.

De RWI stelt een duaal fiscaal regime voor. Dit regime kent een belastingvrije en een belaste variant.
In de belastingvrije variant is het mogelijk om tot een bedrag van 500 euro per maand belasting- en premievrij in en om het huis eenvoudige werkzaamheden te laten verrichten. De opdrachtgever maakt één op één afspraken met de opdrachtnemer over de voorwaarden waaronder het werk wordt gedaan.
In de belaste variant kan de opdrachtgever de dienstverlener via een bedrijf inhuren. De dienstverlener is een volwaardige werknemer die gewoon onder een CAO valt, belasting- en premieplichtig is en sociale zekerheidsrechten en eventueel ook pensioen opbouwt. De particuliere opdrachtgever kan de kosten die gepaard gaan met inhuur fiscaal verrekenen. Door de aftrekbaarheid van de kosten wordt het aantrekkelijker voor de particulier om de persoonlijke diensten bij een bedrijf af te nemen.

Met de voorstellen van de RWI ontstaat er meer werk aan de onderkant van de arbeidsmarkt (meer werk voor laagopgeleiden) en neemt ook de arbeidsparticipatie aan de bovenkant van de arbeidsmarkt toe (meer hoogopgeleiden op de arbeidsmarkt). Daarmee dragen deze voorstellen bij aan de noodzakelijke vergroting van de arbeidsparticipatie.

Het totale advies ‘Huis houden op de markt’ is te downloaden via www.rwi.nl