De Universiteit Maastricht (UM) heeft van NWO (de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek) een subsidie ontvangen voor het doen van onderzoek naar huwelijkse gevangenschap in Nederland. Er zal empirisch onderzoek worden gedaan naar de aard van de problematiek van huwelijkse gevangenschap in Nederland, en voorts onderzoek naar de juridische instrumenten die kunnen worden ingezet en ontwikkeld om situaties van huwelijkse gevangenschap te voorkomen en aan te pakken. Aan beide deelonderzoeken zullen belangenorganisaties en religieuze gemeenschappen hun medewerking verlenen. Het onderzoek gaat in september 2013 van start. Totale looptijd van het onderzoek bedraagt vijf jaren. De eerste resultaten zullen na twee jaar worden gepubliceerd.
Huwelijkse gevangenschap betreft een actueel maatschappelijk probleem dat zich vooral voordoet onder migrantenvrouwen en binnen religieuze gemeenschappen (jodendom, islam, hindoeïsme, en christendom). Van huwelijkse gevangenschap is sprake als een echtgenoot (doorgaans de vrouw) het niet voor elkaar krijgt om haar huwelijk ontbonden te krijgen volgens de regels van haar geloof of in haar land van herkomst. Een scheiding bij de Nederlandse rechter kan dit resultaat niet bewerkstelligen. Het veronderstelde voortbestaan van haar huwelijk binnen de religieuze gemeenschap en in het land van herkomst, houdt de vrouw sociaal gevangen in een oneigenlijk huwelijk, beperkt haar in haar bewegingsvrijheid, en kan haar belemmeren in een vrije en autonome ontwikkeling.
Met het onderzoek wordt beoogd via instrumenten uit het seculiere rechtssysteem (nationaal recht en mensenrechten) een brug te slaan tussen de officiële Nederlandse rechtsorde enerzijds en informele sociaal-religieuze en buitenlandse rechtsordes anderzijds, om op deze manier vrouwen een weg te bieden om uit situaties van huwelijkse gevangenschap te geraken.
De Universiteit Maastricht zal in het project samenwerken met vier maatschappelijke partners die ook materieel aan het onderzoek bijdragen, te weten de Stichting Femmes for Freedom, het Proefprocessenfonds Clara Wichmann, Atria (kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis) en de Vereniging voor Vrouw en Recht. Projectleider is Dr. Susan Rutten (UM).
Volledige titel van het onderzoek: Marital Captivity; Bridging the Gap between Religion and Law