6 November Congres ‘Vrouwen eerst! Nee, kinderen!’
Op donderdagmiddag 6 november vond het inmiddels traditionele jaarcongres plaats van de Vereniging Voor Vrouw en Recht. De uitdagingen van het gender-aspect zijn bij mensenrechten evident, maar hoe zit het met conflicten tussen de belangen van ouders/moeders ten opzichte van het kind? Voor 2008 heeft het Kabinet Balkenende IV een nieuwe Gezinsnota aangekondigd als onderdeel van een integraal Programma voor Jeugd en Gezin. Om het beleid te legitimeren wordt regelmatig verwezen naar het Verdrag inzake de Rechten van het Kind. Met het thema Vrouwen eerst! Nee, kinderen! wil de VVR een discussie starten over hoe deze legitimering zich verhoudt tot een andere belangrijke stakeholder van het gezin: de vrouw.
Prof. Dr. Jan Willems, onder meer bijzonder hoogleraar Rechten van het kind aan de Vrije Universiteit Amsterdam, verzorgde de keynote speech. Mensenrechten maken korte metten met schadelijke privileges, of dat nu de privileges van vorsten, blanken, mannen of die van ouders zijn. Naar Nederlands recht is ouderlijk gezag een plicht-recht (eerst plicht dan recht), dat wordt ingevuld door vrouwenrechten en kinderrechten, dus niet langer een onbegrensd recht zoals we dat kennen uit de traditionele vaderlijke/ouderlijke macht (patriarchie). Willems stelt dat volgens het internationale recht er dan ook geen conflicten zijn. Het belang van het kind gaat voor.
Hierop is wel een uitzondering, namelijk in de prenatale fase: het welbekende abortusvraagstuk. Hierbij is echter wel aangetekend dat staten in het toestaan ervan discretionaire bevoegdheid hebben. Als abortus buiten het toegestane kader plaatsvindt, kan behalve de arts ook de vrouw hiervoor worden vervolgd, zoals blijkt uit de beruchte zaak van de vrouw uit Boxtel die in Spanje een late abortus onderging. Dit brengt de vraag over conflicterende belangen wel weer heel dichtbij. Jeannette Kruseman van Woman on Waves is de expert bij uitstek om hierop nader in te gaan.
Wat dragen kinderrechten bij aan emancipatie van vrouwen/moeders (en mannen/vaders)? Staan ze werkelijk in dienst van maatschappelijke en arbeidsparticipatie met ruim ouderschapsverlof en aldus aan vergroting van ontplooiingskansen van ouders/moeders? En daarmee het tegengaan van vrouwendiscriminatie/patriarchie? Ook Marjolein van den Brink, onderzoeker aan de Universiteit Utrecht en lid van de Commissie Gelijke Behandeling, deelde haar visie op deze vragen met ons. Met het oog op het werk van het Kinderrechtencomite zal zij de vraag behandelen of rechten van ouders en kinderen elkaar versterken of juist beperken. Hierbij zullen de beperkingen die in het Kinderrechtenverdrag zijn besloten de revue passeren.
Met deze sprekers en onder het dagvoorzitterschap van Rikki Holtmaat was er alle gelegenheid voor een levendig debat. Mensenrechten, vrouwenrechten en kinderrechten, liggen zij daadwerkelijk in elkaars verlengde?